Overgewicht bij honden: waarom afvallen meer oplevert dan je denkt

Waarom zelfs een paar kilo verschil al levensreddend kan zijn

Overgewicht bij honden is een groeiend probleem dat vaak wordt onderschat. In Nederland heeft naar schatting 40 tot 50 procent van de honden overgewicht, en bij sommige rassen loopt dat percentage nog verder op. In meerdere internationale studies, waaronder onderzoek van de Association for Pet Obesity Prevention (APOP), wordt zelfs gesproken over meer dan de helft van alle gezelschapshonden die te zwaar zijn.

Voor veel eigenaren is het lastig om in te schatten wanneer hun hond eigenlijk al te zwaar is. Een ‘beetje mollig’ lijkt vaak onschuldig. Toch blijkt uit tientallen jaren onderzoek dat zelfs enkele kilo’s overgewicht verstrekkende gevolgen kunnen hebben voor de gezondheid van een hond.

De verborgen gevolgen van overgewicht bij honden

Een hond met overgewicht draagt structureel meer gewicht met zich mee dan het lichaam is gebouwd om te dragen. Dit heeft gevolgen voor vrijwel alle organen en lichaamsprocessen:

• Gewrichten raken overbelast, waardoor kraakbeen sneller slijt en artrose zich vroegtijdig ontwikkelt.
• Hart en bloedvaten staan onder extra druk, wat de kans op hartproblemen verhoogt.
• De kans op diabetes mellitus (suikerziekte) neemt fors toe.
• Chronische ontstekingsprocessen worden aangewakkerd, ook al zijn die vaak niet direct zichtbaar.
• Ademhaling en inspanningstolerantie verslechteren, zeker bij warm weer.
• De levensverwachting daalt gemiddeld met 1,5 tot 2 jaar, afhankelijk van de ernst van het overgewicht.

Bovendien ontstaat er vaak een vicieuze cirkel: de hond wordt minder actief door overbelasting van de gewrichten, verbrandt daardoor minder calorieën en komt juist nog verder aan.

Kleine veranderingen, grote gezondheidswinst

Het goede nieuws is dat het lichaam van de hond vaak opmerkelijk goed herstelt wanneer het gewicht geleidelijk daalt. Uit onderzoek blijkt dat al bij een gewichtsverlies van 5% de eerste gezondheidsvoordelen zichtbaar worden:

• Gewrichtsklachten verminderen;
• Stijfheid neemt af;
• De hond wordt actiever;
• Het risico op suikerziekte daalt;
• De algehele levenskwaliteit verbetert.

Wanneer het gewichtsverlies oploopt richting 10% of meer, nemen de voordelen verder toe. Zo kan een hond die 30 kg weegt en 3 kg afvalt, al veel minder pijn ervaren bij het bewegen en weer makkelijker deelnemen aan activiteiten zoals wandelen, spelen en traplopen.

Overgewicht wordt vaak niet herkend — zelfs niet altijd door de dierenarts

Een complicerende factor is dat overgewicht bij honden vaak lastig wordt herkend door eigenaren. Veel mensen raken gewend aan het uiterlijk van hun eigen hond en vinden het moeilijk om objectief te beoordelen of het gewicht nog gezond is. Wanneer iemand voorzichtig opmerkt dat de hond mogelijk wat te zwaar is, ontstaat regelmatig defensief gedrag: "De dierenarts zegt dat het prima is." of "Hij ziet er toch goed uit zo?"

Daarbij speelt mee dat ook sommige dierenartsen, ondanks hun expertise, niet altijd scherp zijn in het beoordelen van overgewicht. Dat is niet vreemd: naar schatting heeft in Nederland 40 tot 50 procent van de honden overgewicht. Omdat honden met gewichtsproblemen vaker bij de dierenarts komen vanwege gewrichtsklachten, hartproblemen of suikerziekte, zien veel dierenartsen relatief vaak honden met (forse) overgewicht in hun praktijk. Daardoor kan onbedoeld het referentiebeeld verschuiven en wordt ‘net iets te zwaar’ soms als normaal beoordeeld.

Wij merken dit zelf regelmatig in onze Duitse herder kennel. Wij fokken al jarenlang Duitse herders op hoog niveau, en in 2018 werden we zelfs wereldkampioen met onze teef Parda vom Suentelstein. Onze honden worden zorgvuldig getraind en in topconditie gehouden: droog gespierd, met duidelijke taille en een gezond gewicht. Toch horen wij zelfs bij controles regelmatig opmerkingen als: "Hij mag wel iets zwaarder zijn." Terwijl een gezonde Duitse herder als werkhond juist gebouwd is als atleet: krachtig, gespierd, maar beslist niet zwaar. Men ziet immers ook bij menselijke atleten zelden overgewicht. Dit illustreert hoe snel het beeld van een gezond gewicht kan verschuiven — zelfs bij professionals.

Juist daarom is het belangrijk om niet alleen te vertrouwen op subjectieve inschattingen, maar bewust te letten op lichaamsconditie, taille en spieropbouw van de hond.

Minder voeren is meestal niet de oplossing

Een veelgehoorde gedachte is: "Waarom geef je niet gewoon wat minder voer?" In theorie lijkt dat logisch, maar in de praktijk werkt het vaak niet goed. Wanneer je simpelweg de portie van het huidige voer verlaagt, krijgt de hond niet alleen minder calorieën binnen, maar ook minder voedingsstoffen en minder verzadiging. Het gevolg is dat de hond voortdurend honger blijft houden. Dat is niet alleen vervelend voor de hond zelf, maar kan ook leiden tot gedragsproblemen zoals bedelen, onrust en zelfs sloopgedrag.

Daarom is het veel verstandiger om tijdelijk over te stappen op een speciaal samengesteld dieetvoer voor gewichtsverlies. Zulke voedingen zijn zó samengesteld dat de hond wel voldoende voedingsstoffen en een langdurig verzadigd gevoel krijgt, maar tegelijkertijd veilig gewicht kan verliezen. Vaak kan dit dieetvoer na het behalen van het streefgewicht weer worden afgebouwd. Daarna kan er worden overgestapt op een andere hoogwaardige onderhoudsvoeding die past bij de nieuwe situatie van de hond.

Twijfel je welke voeding in jouw situatie het beste past? Vraag dan ons gratis voeradvies voor honden aan – we denken graag met je mee en helpen je een verantwoorde keuze te maken.

Waarom voeding vaak het verschil maakt

Hoewel beweging een belangrijke bijdrage levert, ontstaat gewichtsverlies bij honden vrijwel altijd door een goed uitgebalanceerd voedingsplan. Hierin is vooral de kwaliteit van de voeding doorslaggevend.

Veel commerciële dieetvoeders richten zich voornamelijk op het verlagen van calorieën. Vaak worden dan goedkope grondstoffen gebruikt, zoals:

• Vleesmeel (een restproduct uit de slachtindustrie);
• Granen en rijst als goedkope vulstof;
• Goedkope vetten en beperkte hoeveelheden functionele ingrediënten.

Daarnaast wordt in veel voeders gehydrolyseerd eiwit toegevoegd. Hier is echter een belangrijke nuance nodig.

Niet elk gehydrolyseerd eiwit is gelijk

Gehydrolyseerde eiwitten zijn eiwitten die zijn opgebroken in kleinere stukjes om de verteerbaarheid te verbeteren. Dit principe is op zichzelf niet verkeerd. Maar er is een groot verschil tussen de grondstoffen en de mate van bewerking:

• In veel goedkopere dieetvoeders wordt goedkoop vleesmeel gehydrolyseerd, waarbij de kwaliteit van het uitgangsmateriaal vaak laag is.
• In meer geavanceerde voeders wordt juist gebruik gemaakt van hoogwaardige eiwitbronnen, die gecontroleerd gehydrolyseerd worden tot bioactieve peptiden.

Een voorbeeld hiervan is het dieetvoer Gewichtscontrole & Gewrichtsverzorging van Wagging Veterinary. In deze voeding worden geen vleesmeel of granen gebruikt, maar hoogwaardige vis als eiwitbron. Deze verse witte vis wordt zorgvuldig gehydrolyseerd tot zogenaamde vispeptiden: eiwitfragmenten die snel worden opgenomen en zeer efficiënt door het lichaam worden benut. Dit is gunstig voor:

• Het behoud van spiermassa tijdens het afvallen;
• De aanmaak en bescherming van kraakbeen en bindweefsel;
• Het stimuleren van verzadigingsgevoel, waardoor de hond minder snel honger ervaart;
• De ondersteuning van herstelprocessen in gewrichten.

Extra ondersteuning van spieren en gewrichten

Een belangrijk voordeel van specialistische voedingen zoals Wagging Veterinary is dat het meerdere gezondheidsaspecten tegelijk aanpakt. Zo bevat deze voeding naast hoogwaardige vispeptiden onder andere:

• Collageenpeptiden, essentieel voor kraakbeen en bindweefsel.
• Groene mossel (rijk aan glucosamine en omega-3 vetzuren) ter ondersteuning van gewrichtsfunctie en ontstekingsremming.
• L-carnitine, dat helpt bij het stimuleren van vetverbranding.
• Zalmolie als bron van omega-3 vetzuren, die ontstekingen helpen temperen.
• Graanvrije, hypoallergene samenstelling, wat het ook geschikt maakt voor gevoelige honden.

Duurder voer bespaart vaak veel geld

Sommige eigenaren schrikken in eerste instantie van de prijs van specialistisch dieetvoer. Maar wanneer je kijkt naar de totale gezondheid van de hond, blijkt dat kwalitatief hoogwaardig voer vaak veel goedkoper uitpakt:

• Minder bezoek aan de dierenarts voor artrosebehandelingen of overbelastingsklachten;
• Geen noodzaak voor losse supplementen zoals visolie, glucosamine of collageen (deze zijn al in de voeding verwerkt);
• Minder medicatie nodig voor pijnbestrijding of ontstekingsremming;
• Een actiever, gelukkiger en mobieler leven voor de hond.

In feite is investeren in hoogwaardige voeding vaak de beste preventieve gezondheidszorg die je je hond kunt bieden.

Conclusie

Overgewicht bij honden is een ernstig probleem met verstrekkende gevolgen. Gelukkig is er veel winst te behalen, vaak al met kleine stappen. Een zorgvuldig samengesteld voedingsplan dat gericht is op gewichtsbeheersing én gewrichtsgezondheid biedt hierbij de meeste kans op blijvend resultaat.

Door te kiezen voor voeding waarin hoogwaardige ingrediënten, zoals vispeptiden, collageen, groene mossel en L-carnitine, optimaal worden gecombineerd, wordt niet alleen het gewicht aangepakt, maar krijgt het hele bewegingsapparaat de ondersteuning die het nodig heeft.

Op die manier wordt voorkomen dat een paar kilo extra uiteindelijk uitgroeit tot jarenlang ongemak en hoge medische kosten.